Parkinson hastalığı

Genellikle yaşlıları etkileyen bu yaygın nörolojik hastalığının belirtileri, beynin hareketleri kontrol eden bölümündeki sinir hücrelerinin dejenerasyonu (bozulması) sonucu ortaya çıkar. Dejenerasyon görülmesinin anlamı, beynin etkilenen bölgesinin artık yeterli miktarda dopamin üretemeyeceğidir.

Dopamin kimyasal bir nörotransmitterdir (sinir taşıyıcısı) ve normal koşullarda asetilko-lin adı verilen başka bir nörotmnsmitterle birlikte, belirli bir denge içerisinde çalışarak kas kontrolünde ince ayarlamalar yapar. Beyinde bu kimyasal dengesizlik oluşunca, sonucunda Parkinson hastalığı gelişir.

PARKİNSON HASTALİĞİ İŞARET VE BELİRTİLERİ
Tipik belirtiler:
> Elde, kolda ve bacakta titreme (vücudun yalnızca bir yanında).
> Kaslarda katılaşma.
> Harekete geçmede zorluk.
> Kambur ve ayak sürüyerek yürümek.
> ifadesiz ya da maske benzeri bir yüz.
> Ağızda geveleyerek konuşmak.
> Depresyon

Parkinson hastalığında, beynin etkilenen bölgesi olan bazal gangliadaki sinir hücrelerinin ani dejenerasyonunun nedeni bilinmemektedir. Bilinen, hastalığa karşı hassasiyetin aile geçmişi olduğu ve erkeklerin kadınlardan daha fazla etkilendiğidir. Parkinson hastalığına benzeyen belirtiler üreten, ancak farklı bir hastalık tipi olan Parkinsonizme bazı ilaçlar ve baş yaralanmaları neden olur.

HASTALİK NASIL İLERLER

1817′de James Parkinson bu hastalığı “titrek felç” olarak tanımlamıştır. Bu ifade hastalığın klasik belirtilerini (titreme ve katılık) oldukça doğru bir biçimde dile getirmektedir. Bu belirtiler çok ağır ilerler. Bu hareket güçlükleri gittikçe daha da kö-tüleşir ve günlük sıradan görevlerin bile yerine getirilmesi neredeyse olanaksızlasın Parkinson hastası birçok insanda depresyon ve bazen de demans gelişir.
NASIL TEŞHİS EDİLİR ?

Parkinson hastalığının genelde ağır seyretmesi nedeniyle, doktorunuzun tıbbi geçmişinize ve fiziki muayeneye dayanarak hastalığı teşhis etmesi zaman alabilir. Kesin bir teşhiste bulunabilmek için kas aktivitesinin uzun dönemde gözlenmesi gerekebilir. Diğer hastalıkların elenmesi için kan testi yapılabilir. Daha ileri testler arasında yer alan beyin taraması ile bir felç ya da beyin tümörünün belirtilere neden olup olmadığı saptanabilir. Bir ilaca ya da virüse maruz kalınıp kalınmadığı ya da

>> Hareketlilik sorunları Parkinson hastalığının başta gelen belirtilerinden biridir. Aktif bir yaşam sürdürebilmeleri için çok fazla destek gerekir.

ZARAR NEREDE OLUŞUR
>> Parkinson hastalığından etkilenen bölge bazal gangliadır. Beynin bu bölümü hareketin akıcılığını kontrol eder.

hastalığın Parkinsonizm olup olmadığı gibi birçok faktör üzerinde durulabilir.

TEDAVİ SEÇENEKLERİ

Parkinson hastalığı öncelikle ilaçla tedavi edilir. Bu ilaç genelde beyindeki dopa-mini dönüştürerek nörotransmitter seviyesinin düzelmesine yardımcı olan levo-podadır. Seviyenin artması durumunda

GELECEKTEKİ TERAPİLER


Bazı hastalar beyin ameliyatı olmaktadır, ama bu işlem halen deneme aşamasındadır. Bilini adamları şimdilerde Parkinson hastalığı tedavisinde kök hücre nakli üzerinde denemeler yapmaktadır. Gelecekte kullanımı olası bir diğer tedavi ise doğrudan beyni uyarmak suretiyle titremeleri çarpıcı bir biçimde düşüren beyin pili takılmasıdır. Ancak bu tedavilerin hiçbiri günümüzde rutin olarak kullanılmamaktadır.

ilaç istenmeyen yan etkiler oluşturabilir. Bu nedenle, her hasta için uygun doz ayarlaması yapılmalıdır. Bazı vakalarda belirtileri kontrol etmesi gereken doz miktarı çok fazla olabilir, ancak yan etkiler dc kabul edilemez. Bu gibi durumlarda alternatif bir başka ilaç yazılır.
Bir diğer ilaç grubu, bazen kullanılan antikolinerjik ilaçlardır. Bu ilaçlar, asciil -kolinin etkilerinin önüne geçerek, azalan dopamin seviyesiyle tekrar dengeye getirirler. Her hasta için doğru dozu bulmak bazen zaman alabilir ve ağız kuruluğu, bozuk görüş gibi yan etkiler bazıları için sorun yaratabilir.
Hastalığın gençleri etkilediği bazı vakalarda ameliyat düşünülebilir. Böyle bir tedavinin amacı beynin titremeyi yöneten bölümündeki dokuyu yok etmektir. Daha deneysel olan diğer tedavilere örnek olarak, beyin hücresi transplantı ve beynin elektrikle uyarılması sayılabilir.

>>Dopamin molekülünün bilgisayar görüntüsü. Bu kimyasalın beyindeki eksikliği Parkinson hastalığının belirtilerinin sorumlusudur.

PARKİNSONİZMİN
NEDENLERİ

Bu hastalığın belirtileri Parkinson hastalığı belirtilerine çok benzer. Nedenleri:
> Belirli ilaçlar, (bazı antipsikotikler gibi).
> Ender görülen virüs kökenli (vira!) enfeksiyonlar, örneğin 1920′lerde salgına neden olan grip virüsü.
> MPTP olarak bilinen ilacın fazla miktarda kullanımı.
> Baş yaralanması, özellikle tekrar eden baş yaralanmaları (örneğin, boksörlerin devamlı darbe alması).

İYİ HUYLU TEMEL TİTREME
Yaygın bir kalıtımsal hastalıktır. Titreme, yaşlı kimselerin genellikle kollarında görülür. Rahatsızlık Parkinson hastalığına benzer belirtiler gösterir ancak bu ikisinin birbirleriyle bir alakası yoktur.
Küçük dozlarda alkol ya da beta-blo-ker ilaçları, ciddi belirtileri azaltır ancak çoğu vakada tedaviye gerek duyulmaz.

DESTEKLEYİCİ ÖNLEMLER


Hastalar için hareketliliğin devamının sağlanması birincil öneme sahiptir. Parkinson hastalığından şikâyetçi olanlar, mümkün olduğu kadar, yoga gibi esnetme egzersizlerinin de yer aldığı hafif egzersizleri bir uzman nezaretinde yapmaya gayret etmelidir. Birçokları, hareketlilik problemine yardımcı olması bakımından fizik tedaviden fayda görmektedir. Dinlenmek de çok önemlidir; aşın yorgunluk belirtileri kötü leşti rir.
Hastalık ilerledikçe, Parkinson hastası olan kişi günlük işlerini yapabilmek için de fiziksel yardıma ihtiyaç duyabilir. Kıyafetler, malzemeler, sandalyeler, ayakkabılar ve zeminin kullanımı yeterince kolay olmalıdır. Bir meşguliyetle tedavi uzmanından, hastanın bağımsızlığını sürdürebilmesi için evin donanımı ve düzenlenmesi konusunda yardım alınabilir. Konuşma terapisinin de faydası olabilir. Artan depresyon hastalığın bilinen yönlerinden biridir ve bu gibi durumlarda sağlık uzmanlarından, aile üyelerinden ve arkadaşlardan bolca destek alınmalıdır.
Parkinson hastalığı kişiyi güçsüzleşti-ren ve yaşam kalitesini düşüren bir hastalık olmasına rağmen, hastalar teşhisten sonra yıllarca yaşayabilmektedir.

>>Doktor bir Parkinson hastasının elini muayene ediyor. Ellerdeki titreme bu hastalığın klasik belirtilerinden biridir.

HUNTİNGTON HASTALIĞI
Huntington koresi olarak da bilinir. Nadiren görülen bu kalıtımsal beyin bozukluğu sarsıntılı, kontrol edilemeyen kas hareketlerine ve demans gelişimine neden olur. Hastalığa anormal bir gen yol açar. Huntington hastalığı geni dominanttır, yani genin etkili olması için kişinin kusurlu geni, anne ve babanın yalnızca birisinden alması gerekir. Genetik test herhangi bir yaşta yapılabilir ve anormal bir gene sahip olup olmadığınızı ortaya koyar.
Huntington hastalığı geni taşıyan birinde belirtiler genellikle 30 ile 50 yaşları arasında ortaya çıkar. Hastalık beynin CT ya da MRI taraması ile doğrulanabilir. Tarama ile hastalığı karakterize eden dejenerasyon tipi tespit edilebilir. İlaç tedavisi ile sarsıntılar ve spazmlar rahatlatılabilir. Ama hastalık zamanla yavaş yavaş kötüleşir. Hastaların büyük bölümü sonraki dönemlerde daha fazla bakıma ihtiyaç duyar. Bu hastalıktan şikâyetçi olanların çoğu, belirtilerin görülmesinden itibaren, en çok 10 ile 20 yıl arası yaşayabilirler.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.