Radyonokontrast Madde Alerjisi

Radyonokontrast Madde Alerjisi

Radyokontrast maddeler (RKM), radyolojik görüntüleme uygulamalarında başlıca teşhis amacıyla kullanılmaktadır. RKM’ler; iyotlu kontrast maddeler, florosein, gastrointestinal kontrast maddeler, indosiyanin yeşili ve manyetik rezonans görüntülemesinde kullanılan kontrastlar gibi çeşitli maddelerden oluşmaktadır. İyotlu kontrast maddeler ise; iyonik monomerler, iyonik dimerler, iyonik olmayan monomer ve dimerler olmak üzere 4 grupta toplanmaktadır.
İyonik IVlonomerler: Yüksek osmolaritesi ve karboksi grup toksisitesi bulunmaktadır. loxythalamate, Diatrizoate bu grupta yer almaktadır.
İyonik Dimerler: Düşük osmolaritesi ve karboksi grup toksisitesi bulunmaktadır. loxyglate, loxilan bu grupta yer almaktadır.
İyonik Olmayan IVlonomerler: İyonik dimerlerle benzer osmolaritesi vardır. Karboksi grup toksisitesi yoktur, lopromide, lopamidol, lomeprol bu grupta yer almaktadır.
İyonik Olmayan Dimerler: En düşük osmolariteye sahiptir. Karboksi grup toksisitesi yoktur. lohexol, lodixanol bu grupta yer almaktadır.
İyonik kontrast maddeler ile reaksiyon görülme oranı % 6 iken iyonik olmayan kontrast maddeler ile bu oran %0.9’ a düşmektedir. Anafilaksi ise iyonik kontrast maddeler ile %0.07 oranında görülmekte ancak iyonik olmayan kontrast maddeler ile bu oran %0.035’ e inmektedir(40,90). IVIR görüntülemede kullanılan kontrast maddeler ise genel olarak iyotlu kontrast maddelerden daha az oranda reaksiyona neden olmaktadır.
RKM’lerle gelişen erken aşırı duyarlılık reaksiyonlannın bazılarında bazofil ve mast hücrelerinden histamin salınımının etkili olduğu gösterilmiştir. Histamin salınımını sağlayan mekanizmalar arasında kontrast maddenin kimyasal yapısının veya osmolaritesinin direkt olarak hücre membranını etkilemesi, kompleman sisteminin aktivasyonu veya Ig E’ye bağlı hücre aktivasyonu sayılmaktadır. Yapılan çalışmalarda, Ig E’ye bağlı aktivasyon az sayıdaki hastada gösterilebilmiştir. Geç deri belirtilerinde ise T hücre aktivasyonunun etkili olduğunu gösteren kanıtlar bulunmaktadır.
RKM uygulamalarında en sık görülen reaksiyonlar; ateş basması, bulantı, kusma gibi belirtilerden oluşan ve kendiliğinden geçen vazomotor belirtilerdir. Aşırı duyarlılık reaksiyonlarının çoğunluğu ilk 1 saat içinde gelişen ‘erken reaksiyonlar’ ve daha az oranda ise 1 saatten sonra başlayan ‘geç reaksiyonlar’ olarak sınıflandırılmaktadır. Erken reaksiyonların yaklaşık %70’i ilk 5 dakika içinde gelişmektedir. Yapılan araştırmalarda ciddi reaksiyonlann %94’ünün ilk 20 dakikada, %60’ının ise ilk 5 dakikada ortaya çıktığı saptanmıştır.
RKM’lere bağlı gelişen erken tip aşırı duyarlılık reaksiyonları; klinik olarak anafilaksiyi taklit eden, ancak farklı olarak Ig E’ye bağlı gelişmeyen anafilaktoid tip reaksiyonlar ve Ig E aracılığıyla geliştiği düşünülen anafilaktik reaksiyonlar şeklinde sınıflandırılmaktadır. Hastalarda en sık ortaya çıkan aşırı duyarlılık reaksiyonu, kaşıntı ve hafif ürtiker olup, en ciddi aşırı duyarlılık reaksiyonu ise anafilaktik şok olmaktadır. Geç belirtiler, genellikle iyotlu kontrast maddelerin intravenöz yol ile uygulanımlarından 1 saat sonra başlayan, en geç 1 haftaya kadar ortaya çıkan daha nadir reaksiyonlardır. Alerjik maküler veya makülopapüler deri döküntüleri ise en sık rastlanılan geç belirtiler olup, genellikle iyonik olmayan dimer yapısındaki RKM’lere karşı gelişmekte ve çoğunluğunun T hücrelere bağlı oluştuğu görülmektedir.
RKM uygulamasına bağlı reaksiyon geçirme ihtimali en yüksek olan hastalar, daha önce aynı ajan ile aşırı duyarlılık reaksiyonu geçirmiş olanlardır. Daha önce iyonik RKM ile reaksiyon geçirmiş bir hastanın aynı veya farklı bir iyonik RKM ile reaksiyon geçirme riski %21-60 iken, bu oranın iyonik olmayan RKM kullanımı ile 10 kat azaltıldığı belirtilmektedir. RKM’lere bağlı erken tip reaksiyon gelişimini etkileyen risk faktörleri arasında ciddi alerji varlığı, astım, kalp hastalığı ve beta bloker ilaçların kullanımı sayılabilmektedir.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.