VERTİGO NEDİR?
Vertigo, tamamen hareketsiz olunduğunda bile baş dönmesi ya da sallanma sorununa neden olan bir durumdur. Çocuklukta yaptığımız bir süre dönüp aniden durduktan sonra başımızın dönmeye devam etmesine benzer bir durumdur. Vertigo’da durduk yere bu tip bir baş dönmesi hissedilir, birkaç dakika sürdükten sonra kaybolur. Buna karşılık, vertigo kendiliğinden ya da bir hasar sonucu ortaya çıktığında, kesilmeden birkaç saat hatta günler boyu sürme eğilimi de gösterir.
Ses dalgaları, kulak tamburuna ulaşıncaya kadar dış kulak kanalından geçer. Buradan ses, iç kulak yoluyla üç küçük kemik -incus, malleus ve zımbalar aracılığıyla- kokleaya ve nihayet vestibüler sinirine iletir ve sinyali beyne taşır titreşimler haline dönüşür. İç kulağın bir diğer önemli kısmı yarı dairesel kanalların bulunduğu alandır. Bunlar birbirlerine dik açılarla yerleşmiş durumdadır ve vücuda bir jiroskop gibi davranmak için hassas hücrelerle kaplanmıştır. Kanallardaki kıl hücrelerinin hassasiyeti ile birlikte bu ayırt edici sistem, uzaydaki konumumuzla ilgili anlık geribildirim sağlar.
VERTİGO BELİRTİLERİ
“Vertigo atağı” olarak adlandırılan baş dönmesi genellikle 1-2 dakika kadar sürer ancak az görülmekle birlikte bazı atakların süresi bir kaç saate hatta 1-2 güne kadar uzayabilmektedir.
Bu ataklar sırasında baş dönmesine ek olarak işitme kaybı, kulak çınlaması, denge kaybına bağlı yürüme zorluğu ve bilincin zayıflaması gibi diğer belirtiler görülebilir.
Atak şiddetliyse ve uzun sürdüyse mide bulantısı, kusma, aşırı terleme ve/veya anormal göz hareketlerine yol açabilir.
VERTİGONUN SEBEPLERİ NELERDİR?
Vertigonun oluşmasının genel sebebi beyin veya iç kulakta yaşanan çeşitli problemlerdir. Genel olarak hastalığın gelişimini ve sebeplerini maddeler halinde inceleyecek olursak;
*İyi huylu olarak ifade edilen bir vertigo türü daha çok 15 saniye ile birkaç dakika arasında değişen bir sürede hareketlere karşı kısa bir hassasiyet oluşturur. Ani bir kafa hareketi veya beynin sanki sadece bir tarafa doğru hareket ediyormuş hissi yaratır. Bu duruma örnek olarak yeni uyanıldığında yatakta yuvarlanma esnasında oluşan kısa süreli bir baş dönmesi verilebilir. Böyle bir durum çok nadiren tehlikeli bir hal almakta ve tehdit oluşturmaktadır.
*Diğer bir vertigo sebebi ise iç kulakta iltihap oluşumudur. Genel olarak işitme kaybı ile alakalıdır. İç kulakta viral veya bakteri kaynaklı bir iltihaplanma meydana gelir. İlhtihap durumu iyileşene kadar birkaç gün alacaktır.
*Bir diğer vertigo sebebi de beyinden dönen kanın akışının azalmasıdır. Beynin içine doğru bir kanama olur ve bu durum vertigo, baş ağrısı, yürüme zorlukları ve yukarıya doğru bakma zorluğuna sebep olur.
*Kafa travması ve boyun yaralanması da vertigo ile sonuçlanabilir. Ayrıca migren problemi olan kişilerde de vertigo hastalığının oluşma ihtimali fazladır. Çünkü vertigo genel de baş dönmesi sonrası oluşur.
*Bir diğer sebep de diyabettir. Şeker hastalarında beyne giden kan seviyesi düşer ve buna bağlı olarak baş dönmesi ile birlikte vertigo oluşur.
VERTİGO TEŞHİSİ NASIL YAPILIR?
*Hastanın yaşı, cinsiyeti, hastalık belirtileri
*Kulak iltihabı ya da iç kulak sıvısı dengesini ölçmek için kulak kontrolleri
*Nörolojik muayene
*EEG beyin muayenesi
*Göz muayenesi
VERTİGO TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Vertigo hastalığının tedavisi vertigonun oluşum sebebine bağlı olarak değişiklik gösterir. Bazı durumlarda herhangi bir tedaviye gerek kalmaksızın, vertigo kendinden uzaklaşır. Bu durumun sebebi ise beynin kendi kendini onarabilme kabiliyeti ve iç kulaktaki hasarların giderilmiş olmasıdır. Ancak diğer durumlarda çeşitli tedavi yöntemlerine başvurulmaktadır. Bunlar;
*Vestibüler Rehabilitasyon: Bu tedavi yöntemi bir çeşit fiziksel terapiyi içermekte ve vestibüler sistemi güçlendirmeye yönelik bir süreci kapsar. Vestibüler sistem ise çoğu memelilerde denge duyusuyla ilişkili, motor koordinasyon ve denge duyusuna liderlik eden duyu sistemidir. Bu sistemin fonksiyonu ise kafa ve vücut hareketleri sırasında oluşan sinyalleri beyine göndermektir.
*İlaç Tedavisi: Bazı durumlarda ilaç tedavisi uygulandığında, vertigo ile alakalı mide bulantısı ve hareket sırasında oluşan baş dönmelerinde azalma olduğu görülmüştür. İltihap veya enfeksiyondan kaynaklanan bir durumda ise çeşitli antibiyotikler veya steroidler hastalığın etkilerini ortadan kaldıracaktır.
*Ameliyat: Vertigo tedavisinde bir diğer opsiyon ise ameliyattır. Bu durum vertigonun altında yatan sebeplerin tümör veya beyinde ciddi hasarlar oluşması gibi çok ciddi durumlarda cerrahi bir operasyon gerekmektedir.
İyi huylu vertigonun, tedavi işlemi sırasında D vitamini takviyesi hastalık için oldukça faydalı etkiler görülmesine sebep olacaktır. Ayrıca zencefil kökü, kişniş veya diğer çeşitli bitkisel otlar hastalığın semptomlarını düşürecektir. Vertigo hastalarının kan dolaşımını değiştirecek kafein, tütün ve alkol gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durmaları gerekmektedir. Bol bol su içerek vertigo etkilerini azaltabilir ve akupunktur gibi rahatlatıcı ekstra tedavi yöntemlerine de başvurabilirsiniz.